Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου του Gaston Leroux



Mετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης
Σελ. 305
Εκδόσεις Διόπτρα
Φωτογραφία εξωφύλλου: Lyn Randle/Trevillion Images

«Είμαι βαθιά συγκινημένος που επιτέλους ξεκινώ την αφήγηση των απίστευτων περιπετειών του Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ. Έως σήμερα, ο ίδιος είχε τόσο σθεναρά αντιταχθεί στην εξιστόρησή τους, που πίστευα ότι δεν θα είχα ποτέ την ευκαιρία να δημοσιεύσω την πιο παράξενη αστυνομική ιστορία των τελευταίων δεκαπέντε ετών: θεωρούσα, έτσι, σχεδόν δεδομένο ότι η κοινή γνώμη δεν θα μάθαινε ποτέ ολόκληρη την αλήθεια της περίφημης υπόθεσης, γνωστής και ως Το Κίτρινο Δωμάτιο, μιας υπόθεσης που είχε ως επακόλουθο πολλά μυστηριώδη, σκληρά και συγκλονιστικά δράματα με τα οποία ο φίλος μου αναμείχθηκε εξίσου.»
Μπορεί ο συγγραφέας του βιβλίου να είναι ευρύτερα γνωστός λόγω του βιβλίου του «Το φάντασμα της όπερας», το «Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου», ωστόσο, αποτελεί ένα από τα κορυφαία και κλασικά μυθιστορήματα μυστηρίου της κατηγορίας «κλειδωμένου δωματίου» (locked-room mystery), το οποίο γράφτηκε το 1907. Πριν μιλήσουμε, όμως, για το βιβλίο, ας πούμε δυο λόγια για την κατηγορία αυτή της αστυνομικής λογοτεχνίας που έχει φανατικούς οπαδούς, λόγω κυρίως του ότι προκαλεί τον αναγνώστη να ανακαλύψει τί έχει συμβεί.

© Ali Farid

Στα αστυνομικά μυθιστορήματα «κλειδωμένου δωματίου» υπάρχει πάντοτε μια δολοφονία (απόπειρα έστω), η οποία έχει διαπραχθεί υπό συνθήκες που προσκρούουν εκ πρώτης όψεως στην κοινή λογική: το δωμάτιο είναι κλειδωμένο από τη μέσα πλευρά, παράθυρα ή δεν υπάρχουν ή επίσης είναι κλειστά και στο δωμάτιο υπάρχει μόνο το θύμα. Με άλλα λόγια, μοιάζει σαν ο δολοφόνος να μην είναι δυνατόν να μπήκε ή να βγήκε από τον χώρο όπου τελέστηκε το έγκλημα ή μάλλον φαίνεται να εξαϋλώθηκε! Την πρώτη αναφορά σε τέτοιου είδους μυστήριο τη βρίσκουμε στον …Ηρόδοτο, ο οποίος έγραψε για ένα αποκεφαλισμένο πτώμα που βρέθηκε σε χώρο με μόνο μία έξοδο, η οποία μάλιστα φρουρούνταν. Το πρώτο, ωστόσο, σύγχρονο μυστήριο «κλειδωμένου δωματίου» είναι «Οι φόνοι της οδού Μόργκ» του Edgar Allan Poe (1841) και ακολουθεί ο Willkie Collins με τη «Φεγγαρόπετρα» (1868). Στη συνέχεια έρχεται ο Leroux με το «Mυστήριο του κίτρινου δωματίου» και επηρεάζει με το βιβλίο αυτό τη γαλλική αστυνομική λογοτεχνία, όσο ο Poe την αμερικανική. Αυτά για την ιστορία. Πάμε τώρα στο βιβλίο.



Η τριανταπεντάχρονη Ματίλντ μένει με τον πατέρα της, επιστήμονα εγνωσμένου κύρους, και τους υπηρέτες τους σε έναν απομονωμένο πύργο, το Chateau du Glandier στην Epinay-sur-Orge. Τους θερμούς μήνες η Ματίλντ κοιμάται μακριά απ’ τον πύργο, δίπλα στο εργαστήριο του πατέρα της, ο οποίος με τη βοήθειά της πειραματίζεται στη διάσπαση της ύλης.

«Σε αυτό το μέρος, που έμοιαζε ξεχασμένο στο παρελθόν, ο καθηγητής Στάνγκερσον και η κόρη του προσπαθούσαν με την καθημερινή τους εργασία να βάλουν τα θεμέλια της επιστήμης του αύριο. Η απομόνωση που τους παρείχε, μέσα στα βάθη του δάσους, ήταν αυτό που τους τραβούσε περισσότερο στο συγκεκριμένο μέρος. Δεν υπήρχε κανένας που να παρακολουθεί τις εργασίες τους ή που να επιβάλλει στην ιδιωτικότητά τους, παρά μόνο παμπάλαιες πέτρες και μεγαλοπρεπείς αρχαίες βελανιδιές. Το Γκλαντιέ, γνωστό στην αρχαιότητα ως Γκλαντιέρουμ, πήρε το όνομά του από τα βελανίδια, glands στα γαλλικά, που πέφτοντας από τα κλαδιά μαζεύονταν σε τεράστιες ποσότητες στο έδαφος της περιοχής. Αυτό το μέρος, που συγκέντρωσε το μακάβριο ενδιαφέρον της χώρας, είχε επανέλθει, λόγω της αδιαφορίας και της εγκατάλειψης από τους ιδιοκτήτες του, στην αρχική μορφή του: αυτή της άγριας φύσης. Μόνο τα κτίρια, κρυμμένα στις φυλλωσιές, διατηρούσαν ίχνη αυτής της παράξενης μεταμόρφωσης. Κάθε εποχή είχε αφήσει τα δικά της σημάδια. Η αρχιτεκτονική είχε αναμειχθεί με την ενθύμηση κάποιου τρομερού γεγονότος, κάποιας αιματοβαμμένης περιπέτειας. Αυτό ίσχυε και για τον πύργο στον οποίο είχε βρει καταφύγιο η επιστήμη, ένα μέρος που είχε χτιστεί για να χρησιμεύσει σαν θέατρο μυστηρίου, τρόμου και θανάτου».
© Geoffrey Whiteway

Ένα βράδυ, και περίπου μισή ώρα αφότου η Ματίλντ καληνυχτίζει τον πατέρα της και πηγαίνει στο δωμάτιό της για ύπνο, ακούγονται φωνές. Το δωμάτιο είναι κλειδωμένο από μέσα και ο πατέρας της με τον υπηρέτη τους προσπαθούν να σπάσουν την πόρτα. Όταν τα καταφέρνουν, βρίσκουν αιμόφυρτη τη Ματίλντ, αλλά όχι νεκρή, και το παράθυρο κλειστό. Ένας πασίγνωστος ντετέκτιβ και ένας νεαρός δημοσιογράφος προσπαθούν να ανακαλύψουν τι έχει συμβεί. Το μυστήριο φαίνεται αν όχι άλυτο, τουλάχιστον δυσεπίλυτο, αφού τα πάντα προσκρούουν στην κοινή λογική. Ωστόσο η λύση είναι απολύτως λογική και ο συγγραφέας παράλληλα με τον ντετέκτιβ και τον νεαρό δημοσιογράφο (που ακολουθούν διαφορετική πορεία) μας οδηγεί μέσα από τον πύργο και το κίτρινο δωμάτιο στη λύση του δράματος.




Λόγω του είδους του βιβλίου δεν θα αναφερθώ περαιτέρω στην πλοκή. Είναι αδύνατον να μιλήσει κανείς περισσότερο, χωρίς να αναγκαστεί να αποκαλύψει στοιχεία που δεν πρέπει. Δεν είναι τόσο η αγωνία για την τύχη του θύματος ή για την ανακάλυψη του δολοφόνου που κάνει αυτό το βιβλίο να ξεχωρίζει, αλλά η ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής (διαδραματίζεται το 1892) και η χρήση της λογικής και της παρατήρησης για την διαλεύκανση του μυστηρίου. Προσοχή! Το βιβλίο απαιτεί την προσοχή του αναγνώστη. Δεν είναι από τα βιβλία που μπορούν να σου διαφύγουν κάποια πράγματα και να προχωρήσεις στην επόμενη σελίδα. Η συμμετοχή, η σκέψη και η προσοχή είναι απαραίτητη, αφού ο νεαρός αφηγητής, δικηγόρος και φίλος του δημοσιογράφου Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ, απευθυνόμενος σε πρώτο πρόσωπο στον αναγνώστη, τον καλεί να περπατήσουν χέρι-χέρι και να οδηγηθούν στην αποκάλυψη της αλήθειας. Πολλές φορές μάλιστα τον προκαλεί. Δε μπορεί παρά να θαυμάσει κανείς τις διαφορετικές αφηγηματικές τεχνικές που ακολουθεί (την εποχή εκείνη) ο συγγραφέας, για να ξετυλίξει την ιστορία του. Πέραν της αφήγησης του νεαρού δικηγόρου, παρεμβάλλονται κεφάλαια από το σημειωματάριο του Ρουλεταμπίλ, αφηγήσεις της γραμματέως του ανακριτή της υπόθεσης, δικόγραφα, άρθρα από εφημερίδες της εποχής, ακόμα και κατόψεις του πύργου (αυτές που βλέπετε παραπάνω), στον οποίο τελέστηκε το έγκλημα.

Το «Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου» είναι κλασικό. Έβαλε και αυτό τις βάσεις για τη μετέπειτα πορεία της αστυνομικής λογοτεχνίας και αξίζει γι’ αυτό τον θαυμασμό μας.


© Hannah Chapman

 




Ο συγγραφέας


Γεννημένος στο Παρίσι το 1868 ο πολυπράγμων Leroux σπούδασε Νομική και εργάστηκε ως θεατρικός κριτικός και δημοσιογράφος, καλύπτοντας μάλιστα τη Ρωσική Επανάσταση καθώς και το σκάνδαλο με την Όπερα των Παρισίων, όταν αποκαλύφθηκε ότι στο υπόγειο φυλακίζονταν κομμουνιστές.Το 1919 συνέστησε μία κινηματογραφική εταιρεία (Société des Cinéromans) με σκοπό την έκδοση βιβλίων, τα οποία θα μεταφέρονταν στον κινηματογράφο. Το "Μυστήριο του κίτρινου δωματίου" ήταν το πρώτο του βιβλίο, αν και κυρίως έγινε γνωστός για το "Φάντασμα της όπερας", το οποίο εκδόθηκε σε συνέχειες το 1909 και 1910 και ως βιβλίο το 1911. Έχει γράψει πλήθος βιβλίων.


Trailer του βιβλίου με LEGO

 



Εξώφυλλα απ'όλο τον κόσμο









Έγραψαν για το βιβλίο

 


  1. https://classicmystery.wordpress.com/2012/01/11/the-mystery-of-the-yellow-room-by-gaston-leroux/
  2. http://myreadersblock.blogspot.gr/2012/03/mystery-of-yellow-room-review.html

Ετικέτες ,